Η ΣΗΜΑΝΣΗ CE ΣΤΑ ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ

Γενικά

Τα δομικά προϊόντα δηλαδή τα προϊόντα εκείνα που προορίζονται να ενσωματωθούν κατά τρόπο διαρκή στα δομικά έργα, πρέπει σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 89/106/ΕΟΚ που εκδόθηκε το 1989 (βλ. Παράρτημα) να φέρουν σήμανση CE. Η Ελλάδα  ενσωμάτωσε την Οδηγία στην ελληνική νομοθεσία με το ΠΔ 334/94 και κατά καιρούς με την έκδοση διαφόρων Υπουργικών Αποφάσεων ΚΥΑ καθιστούσε υποχρεωτική τη σήμανση CE για διάφορες κατηγορίες προϊόντων. Στις 20 Μαρτίου 2007 εκδόθηκε η υπουργική απόφαση Νο 5328: Αδρανή Δομικών Έργων στο ΦΕΚ 386/Β/20-3-2007.

Νομική απαίτηση παραγωγού

Μετα το πέρας της περιόδου δώδεκα (12) μηνών από την έκδοση της εν λόγω Κ.Υ.Α., απαγορεύεται η  διάθεση, η εμπορία ή εν γένει η διακίνηση των σχετικών προϊόντων,  χωρίς τη σήμανση CE. Στην αντίθετη περίπτωση επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από το Π.Δ. 334/1994 κυρώσεις, ανεξαρτήτως  άλλων κυρώσεων που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία.

Αξίζει να σημειωθεί πως με το πρόσφατο ΦΕΚ 2221/30-7-12 εγκρίνονται οι νεες Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (ΕΤΕΠ) – συμφωνα με τις οποίες θα δημοπρατούνται από εδω και πέρα

τα έργα – και οι οποίες απαιτούν το αδρανή υλικά για σκυρόδεμα, ασφαλτοσκυρόδεμα, οδοποιία, κλπ να φέρουν σήμανση «CE». Οι νέες ΕΤΕΠ καταργούν τις προϋπάρχουσες προδιαγραφές.

Σημανση CE

Η σήμανση «CE» είναι μία δήλωση του κατασκευαστή – παραγωγού ότι το προϊόν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις των εν λόγω εναρμονισμένων προτύπων, όπως  περιγράφονται παρακάτω, που δίνει τη δυνατότητα στον παραγωγό να διαθέσει τα προϊόντα του ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή αγορά.

Ευρωπαϊκά πρότυπα

Οκτώ ευρωπαϊκά πρότυπα αναφέρονται σε χαρακτηριστικά αδρανών και έχουν χαρακτηρισθεί υποχρεωτικά από την Ε.Ε., όσες ακριβώς και οι χρήσεις τους. Αυτά είναι:

ΕΝ 12620        Αδρανή για σκυρόδεμα

ΕΝ 13043        Αδρανή ασφαλτομιγμάτων και επιφανειακών επιστρώσεων οδών αεροδρομίων και άλλων περιοχών κυκλοφορίας οχημάτων

ΕΝ 13450        Αδρανή για έρμα σιδηροδρομικών γραμμών

ΕΝ 13242        Αδρανή υλικών σταθεροποιημένων με υδραυλικές κονίες ή μη σταθεροπιημένων για χρήση στα τεχνικά έργα και την οδοποιία.

ΕΝ 13139        Αδρανή κονιαμάτων

ΕΝ 13383-1     Φυσικοί Ογκόλιθοι – Μέρος 1: Προδιαγραφή

ΕΝ 13055-1     Ελαφρά αδρανή – Μέρος 1: για σκυροδέματα, κονιάματα και ενέματα

ΕΝ 13055-2     Ελαφρά αδρανή – Μέρος 2: ασφαλτομιγμάτων, επιφανειακών επιστρώσεων και εφαρμογών με  σταθεροποιημένα ή μη σταθεροποιημένα υλικά.

Απαιτήσεις Παραγωγού

Το αδρανή υλικά υπάγονται σε σύστημα βεβαίωσης συμμόρρφωσης 2+ (βλ. Παράρτημα). Εξαιρούνται όσα πιστοποιούνται σύμφωνα με τα ΕΝ 13139, ΕΝ 13383-1 που υπάγονται σε συστημα βεβαίωσης συμμόρρφωσης 4. Οι ενέργειες που απαιτούνται για την τοποθέτηση σήμανσης CE περιλαμβάνουν:

• Αρχικές Δοκιμές Τύπου κατάλληλου δείγματος προϊόντος (ΙΤΤ: Initial Type Testing) (δηλαδή πρέπει να γίνουν δοκιμές όπως κοκκομετρίες, ισοδύναμο άμμου, Los Angeles)
• Εγκατάσταση, εφαρμογή Συστήματος Ελέγχου Παραγωγής (FPC: Factory Production Control) (σύνταξη αναλυτικών διαδικασιών όπως περιγράφονται παρακάτω)
• Συνεχείς δοκιμές των προϊόντων (σε εσωτερικό ή εξωτερικό εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου)
• Δήλωση Συμμόρφωσης από τον Παραγωγό (declaration of conformity)
• Πιστοποίηση του Συστήματος Ελέγχου Παραγωγής από Κοινοποιμένο Φορέα (αρχική αξιολόγηση)
• Διαρκής αξιολόγηση από τον Κοινοποιμένο Φορέα (κάθε χρόνο)

Οι παραπάνω διαδικασίες περιγράφονται στο παρακάτω σχήμα:

Σύστημα Ελέγχου της Παραγωγής του Εργοστασίου

Για τη σήμανση των προϊόντων θα πρέπει η εταιρεία να εφαρμόσει Σύστημα Ελέγχου Παραγωγής (σύμφωνα με τα αντίστοιχα πρότυπα ΕΝ) το οποίο θα πιστοποιηθεί απο Κοινοποιημένο Φορέα. Για το λόγο αυτό θα συνταχθούν έγγραφα (διαδικασίες, πλάνα ελέγχου ποιότητας, οδηγίες, έντυπα) τα οποία θα καλύπτουν τις απαιτήσεις του σχετικού προτύπου.

Τα θέματα που πρέπει να καλυφθούν από το Σύστημα Ελέγχου Παραγωγής του Εργοστασίου για να καλυφθούν οι απαιτήσεις των προτύπων ΕΝ, συνοπτικά είναι τα εξής:

• Επάρκεια, εμπειρία και εκπαίδευση προσωπικού
• Συντήρηση και Διαχείρηση Εξοπλισμού Παραγωγής
• Διακρίβωση οργάνων μέτρησης
• Προμήθειες και Επιθεώρηση Πρώτων Υλών
• Έλεγχος Παραγωγής και Έλεγχος Ποιότητας Προϊόντων
• Ιχνηλασιμότητα και Σήμανση Προϊόντων
• Διαχείρισης Μη-Συμμορφούμενων Προϊόντων
• Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες
• Αποθήκευση και Χειρισμός Προϊόντων

Έκδοση πιστοποιητικού και CE marking

Την επιτυχημένη επιθεώρηση του Κοινοποιημένου Φορέα, ακολουθούν η έκδοση του Πιστοποιητικού απο το Φορέα και η Δήλωση Συμμόρφωσης από τον Παραγωγό. Στη συνέχεια ο παραγωγός τοποθετεί σήμανση (CE marking) στα αδρανή υλικά που παράγει όπου περιγράφονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους.  Παράδειγμα σήμανσης CE φαίνεται παρακάτω (εικόνα 2).

Επισημαίνεται πως ένα υλικό μπορεί να πιστοποιηθεί σε περισσότερα από ένα πρότυπα ανάλογα με τις προϋποθέσεις που πληροί και την τελική του χρήση όπως φαίνεται για παράδειγμα στην εικόνα 1.

Εικόνα 1.   Κοκκομετρικό εύρος αδρανών

Εικόνα 2. Παράδειγμα σήμανσης CE των αδρανών σκυροδέματος κάτω από το σύστημα συμμόρφωσης 2+

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Νέος Κανονισμός (ΕΕ) 305/2011 της 9/3/2011

Από 1/07/2013 εφαρμόζεται ο παραπάνω κανονισμός αντικαθιστώντας την Οδηγία 89/106/ΕΟΚ.

Μερικές βασικές διαφορές σε σχέση μετην 89/106 είναι πως για τα δομικά προιόντα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλες παράμετροι όπως;

–     μηχανική αντοχή και ευστάθεια

–     πυρασφάλεια

–     υγιεινή, υγεία και περιβάλλον

–     ασφάλεια χρήσης

–     προστασία κατά του θορύβου

–     εξοικονόμηση ενέργειας και συγκράτηση θερμότητας

Και πρόσθετη βασική απαίτηση

–     η βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων

Επίσης

• γίνεται αλλαγή/μείωση των συστημάτων συμμόρφωσης με κατάργηση του 2 και απλοποίηση του 1+
• απλοποιείται το σύστημα των Ευρωπαϊκών Τεχνικών Εγκρίσεων με την αντικατάσταση των δύο διαδικασιών, των κατευθυντηρίων γραμμών (ETAGs) και της αξιολόγησης κοινής αποδοχής (Common Understanding Assessment Procedure CUAP), από μία, το Ευρωπαϊκό Έγγραφο Αξιολόγησης (European Assessment Document, EAD), στου οποίου την εκπόνηση έχουν σημαντικό ρόλο και οι παραγωγοί οι οποίοι και το αιτούνται
• Η σήμανση CE είναι υποχρεωτική όταν είναι υποχρεωτική η δήλωση απόδοσης του προϊόντος και μη υποχρεωτική όταν δεν υπάρχει ρυθμιστική ή τεχνική απαίτηση δήλωσης απόδοσης του προϊόντος (άρθρο 5 : Παρεκκλίσεις από την κατάρτιση δήλωσης απόδοσης)

Συστήματα Βεβαίωσης Συμμόρφωσης

Η οδηγία προβλέπει 6 συστήματα βεβαίωσης συμμόρφωσης. Το σύστημα που θα εφαρμόζεται επιλέγεται από τα κράτη μέλη (ειδική πλειοψηφία) και θεσπίζεται με Απόφαση της Επιτροπής. Η επιλογή του συστήματος εξαρτάται από:

• τη σημασία του ρόλου του προϊόντος σε σχέση με τις 6 βασικές απαιτήσεις, και ιδίως την υγεία και την ασφάλεια
• τη φύση του προϊόντος
• την επίπτωση που έχει η δυνατότητα παραλλαγής των χαρακτηριστικών του προϊόντος στη λειτουργικότητα
• την πιθανότητα ελαττωμάτων κατά την κατασκευή του προϊόντος.

Ειδικότερα για τα αδρανή υλικά

Σύμφωνα με το παράρτημα Ι της ΚΥΑ 5328/122 ΦΕΚ 386Β/20.3.2007 το σύστημα βεβαίωσης της πιστότητας για τους διάφορους τύπους αδρανών και ανάλογα με την χρήση για την οποία προορίζονται περιγράφεται λεπτομερώς στον παρακάτω πίνακα.

Το σύστημα 2+ είναι εκείνο που προδιαγράφεται στο άρθρο 2 του Παραρτήματος ΙΙ του Π.Δ. 334/1994 (άρθρο 2 του Παραρτήματος ΙΙΙ της Οδηγίας 89/106/ΕΟΚ) και περιλαμβάνει την αρχική δοκιμή, τον συνεχή έλεγχο δειγμάτων βάσει συγκεκριμένου σχεδίου και τον έλεγχο παραγωγής στην εγκατάσταση με ευθύνη του παραγωγού και την αρχική επιθεώρηση της εγκατάστασης και του ελέγχου παραγωγής όπως επίσης και την συνεχή επιτήρηση, αξιολόγηση και έγκριση του ελέγχου παραγωγής στην εγκατάσταση από κοινοποιημένο οργανισμό.

Το σύστημα 4 είναι εκείνο που προδιαγράφεται στο άρθρο 2 του Παραρτήματος ΙΙ του Π.Δ. 334/1994 (άρθρο 2 του Παραρτήματος ΙΙΙ της Οδηγίας 89/106/ΕΟΚ) και περιλαμβάνει την αρχική δοκιμή και τον έλεγχο παραγωγής.